اصلاحات دست اندازی و معماری صدقه‌ای

برای یک خانواده متوسط در تهران چه خانه‌ای مناسب است ؟ وقتی از مسکن باکیفیت حرف می‌زنیم از چه الگویی سخن می‌گوییم؟ الگویی ممکن یا رؤیایی؟ برای یافتن پاسخ این پرسش‌ها امین شول سیرجانی در شماره چهارم حق ملت گفت‌وگویی داشته با «سعید خاقانی»، عضو هیئت علمی دانشکده معماری دانشگاه تهران.

در ادامه چند خطی از گفته های خاقانی در این گفتگوی مفصل را می خوانید:

• ما باید از ایده مسکن مناسب به‌عنوان یک ایده واحد دست بکشیم؛ یعنی واقعیت این است که ما با یک جامعه بزرگ روبه‌روییم که قطب‌های بزرگی مانند بالاشهر – پایین شهر و تهران – شهرستان در آن وجود دارد. این قطب‌ها سعی می‌کنند برای مناطقی که اصلاً شرایط یکسانی ندارند، الگوی واحدی بسازند. برای همین به نظرم، مسکن مناسب به اینکه مصرف‌کننده چه کسی است، ربط مستقیمی دارد؛ یک خانواده سنتی به شکل خاصی از مسکن نیاز دارد، در حالی که مسکن برای افراد مجرد شرایط دیگری دارد.

• مسکن مناسب یک معنای ایستا ندارد؛ مثلاً ما در دعوایی که بر سر آشپزخانه باز (اُپِن) اتفاق افتاد، همچون مسائل دیگر، ایدئولوژیک برخورد کردیم. درصورتی‌که برای خانواده‌ای که اعضای آن فقط عصرها کنار هم هستند، باز شدن آشپزخانه به فضای درون زندگی امکان خیلی خوبی ایجاد کرده تا همه بتوانند باهم در ارتباط باشند؛ آشپزخانه تبدیل شد به یک فضای جمعی باهم بودن.

• زنان باعث می‌شوند طراحی داخلی و اصلاحات درونی خانه، از مبلمان تا مسائل دیگر، به نحوی تغییر کند تا وضعیت مسکن به‌عنوان یک کالا به شرایط بحرانی نرسد.

• به‌رغم اینکه در جامعه ما ادبیات چپ خیلی شنیده می‌شود، اما در واقعیت نوعی از سرمایه‌داری پلشت شکل گرفته است که بخشی از تولید مسکن را در دست گرفته و گوش شنوا هم ندارد و دغدغه‌اش فقط کسب سود است؛ واقعیت این است که جامعه هم به این بازی تن داده است. مثلاً به مردم می‌گوییم چرا فلان خانه را خریدید؟ اصلاً کیفیت خوبی برای زندگی ندارد، اما آنها جواب می‌دهند نمی‌خواهیم در آنجا زندگی کنیم، آن را چند وقت دیگر می‌فروشیم؛ یعنی جامعه هم پذیرفته که این کالا سرمایه‌ای است و باید با آن برخورد بازاری کند.

• نمونه‌هایی وجود دارد که به‌رغم مطالعه زیاد دانشگاهیان، مسکن‌هایی ساخته شده  که باز هم کارایی نداشته‌اند. در جنوب و اطراف دزفول دیدیم، مردم مسکن‌های بزرگ را به محل نگهداری گاو تبدیل کرده بودند و در حیاط خانه‌شان چادر زده بودند. این مسئله پیچیده است.

متن کامل این گفتگو را همراه با مقالات، گفتگوها و گزارش های متنوعی با موضوع خانه و حق به مسکن مناسب در شماره چهارم حق ملت بخوانید. برای تهیه نسخه چاپی علاوه بر کیوسک ها و کتابفروشی های منتخب می توانید با مراجعه به فروشگاه سایت سفارش خود را ثبت کنید و بدون پرداخت هزینه حمل و پست در منزل یا محل کارتان دریافت کنید. همچنین نسخه الکترونیکی مجله را در طاقچه یا جار بیابید.